PREBALENTZIA

Gure Autonomia Erkidegoan,minbizia heriotza-tasaren bigarren kausa da. Urtero 1.200-1.500 heriotza izaten dira: hoietatik % 70 terminalak dlra, eta haietatik %43 65 urte baino lehenago hiltzen dlra.

Datuek aditzera ematen digute hil hurren dauden gutxienez 674 lagunek behar dutela laguntza etxean,hau da, zainketa aringarriak. Ez dlra aintzat hartu termlnal izate horl endekapenezko gaixotasunekin dituzten gaixoak.

ZAINKETA ARINGARRIEN HELBURUA

 Zainketa aringarriek, besteak beste,sufrimendua arintzea eta,ahal den neurrian, bizi kalitatea eta pertsonen heriotzal prozesua hobetzea dute helburu. Harren barrenean,sintomen kontrolez gain, gaixoen eta zaintzaileen edota familiaren aide emozional,sozialeta espiritualak sartzen dira, baita doluan behar duten arreta ere.

Gaixoarekiko eta  familiarekiko komunikazioa eta informazioa helburu garrantzitsuak dira. Horiekin batera,baita hauek ere: gaixoaren eta familiaren autonomia eta parte-hartzea bultzatzea, erabakiak hartzerakoan.

Laguntza (asistentzia) diziplina arteko lantzat hartzen da,laguntza maila desberdinen eta zerbitzu eta profesionalen arteko koordinazio lantzat alegia.

GAIXO TERMINALARENTZAKO ARRETA PLANA  NAFARROAN

 Gure Autonomia Erkidegoan, 2005ean, Osasunbideak eta  San Juan de Dios ospitaleak hitzarmen bat sinatu zuten eta, haren ondorioz. gaixo terminalari(hil hurreneko gaixoari) kasu egiteko plan bat jarri zen abian.

 Plan hori gauzatzen,profesional askok hartu genuen parte: Laguntza Espezializatukoak, Oinarrizko Osasun Laguntzakoak, eta San Juan de Dios ospitalekoak. Gu arduratu ginen, geroago, Oinarrizko Osasun Laguntzako talde guztiei eta Ospitalez l<anpoko Larrialdi Zerbitzuei aurkezteaz eta azaltzeaz.

Gaixoa eta familia dira bizitzaren bukaeran arreta egiteko gune eta muina. Bertan honakook hartzen dute parte:

Medikua, eta Oinarrizko Laguntzako erizaina. Onkologia eta/edo beste espezialitate batzuk. Ospitalez kanpoko larrialdi zerbitzuak edota PAC. San Juan de Dios ospitaleko laguntza taldea.

Gaixo termlnala non kokatu, egoeraren arabera erabakiko da. Egoera oso Iarria ez bada, gaixoa etxean egon daiteke.Oinarrizko Osasun Laguntzako taldeak eta laguntza taldeak atenditurik. Oso larria bada, etxean egon daiteke Laguntza taldearen kontrolpean, edo Zainketa Aringarrien Unitatean ingresatu.

LAGUNlZA TALDEA

Oinarrizko Osasun Lagun1zako taldeei laguntzen die: etxean balorazioak elkarrekin egin, jarraipen bisitak egin,telefonoz lagun1za eman, eta  Zainketa Aringarrien formazioan lagundu.

PLANAREN SEGIMENDUA

Hiru urteko eskarmentuaren ondoren, eta datuen arabera, bistan da plan honetan dauden  aixoen kopurua handitu egin dela:

2008. urtean etxean zainketa anngarriak jaso zituzten gaixoak 780 izan ziren.

Lagun1za Taldeek 1031 bisita egin dituzte (batez beste 3 bisita gaixo bakoi1zari),eta 5.000 dei jaso dituzte. Gaixoen  % 62 etxean hiI da, eta % 22 San Juan de Dios ospitaleko  Zainketa Aringarrien Unitatean.

Medikuen eta  Oinarrizko   Osasun  Laguntzako erizainen formakun1zak erabateko arrakasta lortu du. Jende askok eskatu du ikastaroa  eta  dudarik gabe esan  daiteke Oinarrizko  Osasun Laguntzako profesionalek  gaitasun handiagoa dutela  bizi1zaren azkena etxean  eman  nahi  duten  gaixoei  laguntzeko.

Gai hauek jorratu dira: minaren eta beste sintoma ba1zuen kontrola, larrialdiak  eta sedazioa, azal azpiko bidea, hiltzoriko zainketak, gaixoarekiko eta familiarekiko komunikazioa, erizain1zako zainketak. dolurako lagun1za,etab.

HOBETZEKOA

 Detektatu direnen artean:

Asisten1zia maila desberdinen arteko koordinazioa hobetu behar da. Hil1zoriko egoerara minbiziagatik iritsi ez diren gaixoak planean sartzea. Zainketa Aringarriak espezilitate guztietan integratzea.

ONDORIOAK

Gaixo terminal askoren nahia etxean hil1zea da. Gaixoen1zat eta familien1zat Lagun1za Planak Nafarroan aurrerapen handia eta berrikun1za ekarri badu ere,erantzun hobea eman behar dute osasun agintariek. osasun lan ileek eta gizarteak berak problematika honen aurrean. Gehiago eg1n behar da,eta hobeki.

Bizia arriskutan jar1zen duten  gaixotasunak  jasaten dituzten gaixoei bizi-kalitatea hobe1zen lagun1zeko neurriak dira zainketa aringarriak. Bi alderdi ditu: prebentzioa  eta sufrimendua arin1zea. Horretarako, goiz identifikatu behar dira, akatsik gabeko balorazio ona egin behar da, eta mina eta beste arazo fisiko,psikosozial eta espiritual ba1zuk tratatu behar dira.