Orno-hausturen tratamendurako geroz eta gehiago erabiltzen diren teknika perkutaneoak, gaixoen minaren kontrol eraginkor eta mugitze goiztiar arrakastatsua duten emaitzetan oinarritzen dira.

Haustura azaltzen duen orno-gorputzaren aurrez eginiko barrunbean, presio baxuan zementu akrilikoa sartzea bideratzen duen indarkeria gutxiko teknika kirurgikoa bezala definitzen da zifoplastia.

Zifoplastiaren helburu nagusiak honako hauek dira: minaren ezabaketa eta honi esker gaixoaren mugitze goiztiarra, ortesien erabilera murriztuz, hausturaren egonkortzea eta orno-gorputzaren altuera lehengoratzea, horrela plano sagitaleko itxuragabetasuna murriztuz.

Zifoplastiaren erabilerak ondorengo arrazoiek sorturiko orno-haustura eta zanpaketen tratamendurako mugatzen dira: lehen eta bigarren mailako osteoporosiak, metastasi osteolitikoek sorturiko kalte eta lesioak (mieloma barne) eta hemangioma mingarriak.

Orno-haustura osteoporotikoetan teknika honen erabilera ondorengo kasu hauetara murriztuko da: ohiko tratamendu medikoaren bidez minaren kontrola desegokia eta eskasa denean, tratamendu analgesikoan edota gaixoaren inmobilizazioan arazoak eta kontraindikazioak badaude.

Historia klinikoaren eta miaketa fisikoaren bidez lortutako datuak eta irudi bidezko teknikek azaltzen dituzten emaitzak bateragarriak izan behar dute. Honekin batera, oso garrantzitsua da RMNak emango dizkigun emaitzak eskuragarri izatea haustura goiztiarren identifikaziorako.

Odol-gatzapenaren asaldura eta arazoetan, orno-osteomielitisetan, % 75 baino gehiagoko orno-gorputz altueren zanpaketetan eta bizi-itxaropen murriztua azaltzen duten gaixoetan zifoplastia kontraindikatua dago.

Teknika honen konplikazioak zementuaren toki-aldatze lokal eta sistemikoekin erlazionaturik daude eta % 2ak baino gaixo gutxiagok izaten ditu ondorio klinikoak.

Bukatzeko esan, minaren kontrolaren tratamendurako erabilitako zifoplastietan, % 90ak baino gehiagok emaitza onak lortzen dituela, % 5ak ez du aldaketarik nabaritzen eta soilik % 1ak baino gutxiagok txartzeko joera azaltzen dute.

ZIFOPLASTIA – DEFINIZIOA

Haustura azaltzen duen orno-gorputzean aurrez eginiko barrunbean, presio baxuan zementu akrilikoa sartzea bideratzen duen indarkeria gutxiko teknika kirurgikoa da.

ZIFOPLASTIAREN HELBURUAK

• Minaren ezabaketa eta honi esker gaixoaren mugitze goiztiarra, ortesien erabilera murriztuz.

• Hausturaren egonkortzea.

• Orno-gorputzaren altuera lehengoratzea, honela plano sagitaleko itxuragabetasuna murriztuz.

ZIFOPLASTIA. TEKNIKA

1. Orno-haustura.

2. Hezur-konpaktatzailea hautsitako orno-gorputzaren barnean sartzen da.

3. Baloia puzten da.

4. Hustu eta atera ondoren, orno-gorputzean barrunbea eratzen da.

5. Hutsunea zementu akrilikoz betetzen da.

ZIFOPLASTIA. TEKNIKA II.

1. Orno-haustura.

2. Baloia sartzea eta puztea.

3. Zementu akrilikoa txertatzea.

ERABILERAK

• Ondorengo arrazoiek sorturiko orno-haustura eta zanpaketen tratamendurako:

– Lehen eta bigarren mailako osteoporosiak

– Metastasi osteolitikoek sorturiko kalte eta lesioak (mieloma barne)

– Hemangioma mingarriak

ERABILERAK II

• Orno-haustura postraumatikoak

(ohizko kirurgiarekin erlazionatuak edo ez)

ORNO-HAUSTURA OSTEOPOROTIKOA

• Adinduna.

• Kortikoide bidezko tratamedu kronikoak.

• Gutxieneko traumatismoak edo batere ez.

• Min lokala eta etengabe aurrera doan itxuragabetasuna.

• Ongi jasan eta onartuak orokorrean.

• Ohizko tratamenduari erantzun onak (betiko analgesikoak, faxak, fisioterapia).

ORNO-HAUSTURA OSTEOPOROTIKOA II: NOIZ LEGOKE ONGI ERABILIA?

Hiru-lau asteko epe baten ondoren ohizko tratamendua nahikoa ez denean.

ORNOEN METASTASI OSTEOLITIKOA ETA MIELOMA

• Intentsitatean handituz doan min larria.

• Arazo neurologikoen arriskua.

TUMOREEK SORTURIKO ORNO-HAUSTURAK :

NOIZ LEGOKE ONGI ERABILIA?

• Erradioterapia (RT) eta tratamentu medikoa izan ondoren mingarriak izaten jarraitzen duten orno-hausturetan.

• Bizkarrezurreko ezegonkortasun-arriskua dagonenean.

• RTaren osagarri gisa.

ORNO-HAUSTURA TRAUMATIKOAK

• Zementu biologikoa txertatzea.

• Ohizko kirurgiarekin batera edo ez.

KONTRAINDIKAZIOAK

• Odol-gatzapenean asaldura eta arazoak.

• Orno-osteomielitisak.

• Orno-gorputz altueren % 75 baino gehiagoko zanpaketetan.

• Bizi-itxaropen murriztua.

ARAZOAK

• Zementuaren ornoz kanpoko kokatzearekin erlazionatuak:

– Orno-muinaren edo sustraien konpresio edo zanpatzea .

– Birika-enbolia.

• Trataturiko gaixoen % 2ak azaltzen ditu ondorio klinikoak dituzten arazoak.

• Alboko ornoen haustura-arriskuaren areagotzea.

ONDORIOAK I

“Baloi bidezko zifoplastia orno-haustura osteoporotikoetan eraginkorra da eta gaixoaren minaren kontrol goiztiar batekin, funtzioen hobetze eta orno-gorputz altueraren berreskuratze aldagarri batekin zuzenki erlazionatua dago” Lieberman IH, Dudeney S, Reinhardt MK, Bell G. Initial outcome and efficacy of “kyphoplasty” in the treatment of painful osteoporotic vertebral compression fractures. Spine. 2001 Jul 15;26(14):1631-8.

ONDORIOAK II

“Haustura osteoporotiko akutuetan erredukzio hobea lortzen da, eta gainera haustura kronikoetan erabiltzeko teknika ona da, % 90 baino kasu gehiagotan sintomatologia mingarriaren kontrola suposatzen baitu, betiere korrelazio klinikoerradiologiko bat dagoenean” Crandall D, Slaughter D, Hankins PJ, Moore C, Jerman J. Acute versus chronic vertebral compression fractures treated with kyphoplasty: early results. Spine J. 2004 Jul-Aug;4(4):418-24.

ONDORIOAK III

“Orno-gorputzaren altueraren berreskuratze edo asentatzea eta plano sagitaleko itxuragabetasunaren murriztea aldakorrak dira, eta % 10-90 eta 8,5-14O tartean dabiltza hurrenez hurren”. Heini PF, Orler R. Kyphoplasty for treatment of osteoporotic vertebral fractures. Eur Spine J. 2004 May;13(3):184-92. Epub 2004 Feb 25. Review.

ONDORIOAK IV

“Zifoplastia metastasi osteolitikoek eta mieloma anitzak sorturiko orno-hausturen tratamendurako teknika ona da, zementua tokiz aldatzeak sortzen dituen arazoen murrizketa bat ematen baita beste teknika batzuekin erkatuz edo parekatuz gero”. Lieberman I, Reinhardt MK. Vertebroplasty and kyphoplasty for osteolytic vertebral collapse. Clin Orthop Relat Res. 2003 Oct;(415 Suppl):S176-86. Review.

ONDORIOAK V

“Zifoplastia orno-haustura osteolitikoetan RT eta erradiofrekuentzia bidezko erauzketa-teknikekin batera erabil daiteke”. Halpin RJ, Bendok BR, Liu JC. Minimally invasive treatments for spinal metastases: vertebroplasty, kyphoplasty, and radiofrequency ablation. J Support Oncol. 2004 Jul-Aug;2(4):339-51; discussion 352-5. Review.

ONDORIOAK VI

“Nahiz eta indarkeria gutxi darabilen teknika izan, ez da ahaztu behar badituela konplikazioak, horietako batek heriotza ere ekar dezakeelarik: birika-enboliak, hain zuzen ere”. Choe du H, Marom EM, Ahrar K, Truong MT, Madewell JE. Pulmonary embolism of polymethyl methacrylate during percutaneous vertebroplasty and kyphoplasty. AJR Am J Roentgenol. 2004 Oct;183(4):1097-102. 

ONDORIOAK VII

“Zifoplastia bidez trataturiko ornoaren inguruko beste ornoen haustura-arriskua areagotu egiten da, batez ere ondorengo bi hilabetetan, gaixotasun osteoporotikoaren historia naturalarekin parekatuz gero”. Fribourg D, Tang C, Sra P, Delamarter R, Bae H. Incidence of subsequent vertebral fracture after kyphoplasty. Spine. 2004 Oct 15;29(20):2270-6; discussion 2277