Kirol-munduari esker, gaur egungo gizartean ezagunagoak dira traumatologiako lesioen errekuperazio goiztiarrerako erabiltzen diren bendaje-teknika desberdinak. Teknika hauek jartzea, osasun-arloko profesionalei geroz eta gehiago eskatzen zaie.

Bestalde, Lehen Mailako Arretako kontsulten arrazoi nagusienak lesio traumatologikoak dira, eta oso larriak direnak izan ezik, gainerako guztiak Osasun Zentroetan tratatu daitezke.

Hau guztia kontutan izanik, beharrezkoa da aurrerapausoa ematea eta bendaje- teknika hauek ezagutzea, pazientearen arreta integrala bultzatu nahi badugu eta baita beraien berehalako errekuperazioa, lan-ordu galeren gutxitzea, etab.

BENDAJE FUNTZIONALAREN TEORIA

Teknika honen bitartez mina sortzen duen mugimendua inmobilizatzen dugu, gainerako mugimenduei ahal dugun askatasun gehiena utziaz. Hau honela izanik, osatzea denbora laburragoan lortuko dugu eta baita beste bendaje zurrunagoek sortu ditzaketen arazoak saihestea ere.

Lortu nahi dena, gaixoaren lan-bizitza, bizitza soziala edo are gehiago kirolean ohizko bizitza egiten jarraitzea da.

Bendaje mota hauek, Traumatologian, Fisioterapian edo Erizaintzan egin daitezke baina jarraibide hauek kontuan izan behar dira:

• Sendagilearen diagnostiko zehatza

• Anatomia ezagutzea

• Biomekanikako ideiak

• Nori dagoen zuzenduta

• Zer lortu nahi dugun

• Erabil ditzakegun materialak

• Eta hau guztia irudimen apur batez sendotuta.

Teknika nagusienak honakoak dira:

• EUSKARRIA: mina sortzen duen mugimendua mugatzen du. Teknika biguna bezala ezagutua, hain zuzen eta batez ere, benda bigunak erabiltzen baitira: elastiko hutsak, elastiko autoitsaskorrak edo kohesiboak (bere gain itsasten direnak baina ez larruazalaren gain), elastiko itsaskorrak. Klinikaeta kirol-teknika.

• INMOBILIZAZIOA EDO MUGIEZINKETA: mina sortzen duen mugimendua ezeztatzen du. Teknika gogorra izenez ezagutua, batez ere benda gogor eta ez-elastikoen bitartez egiten baita: esparatrapua (“tape”). Kirol-teknika da. Ariketa egin baino lehen jartzen da eta ondorenean kendu.

• KONBINATUA EDO NAHASIA: aipatutako bi printzipioak bateratzen ditu.

Benda elastiko autoitsaskorrak edo itsaskorrak erabiltzen dira eta “tape” moduko tirak sendogarri gisa. Klinika- eta kirol-teknika.

BENDAJE FUNTZIONALAREN INDIKAZIOAK

• Lehen mailako zaintiratuak eta bigarren mailako zaintiraturen bat.

• Lokailuen laxotasunaren prebentzioa

• Muskulu-zuntzen hausturak

• Muskuluen distentsioa eta elongazioa

• Hezur luzeen fisura txikiak

• Saihets-hezurren fisurak

• Inmobilizazio gogor eta denboran luze izandakoak erretiratzerakoan, errehabilitazio- aldia hasteko.

• Tendinitis-kasuetan zama-arintasuna lortzeko

BENDAJE FUNTZIONALAREN KONTRAINDIKAZIOAK

• Diagnostikatu gabeko kalteak

• Tendoi, lokailu edo muskuluen haustura handiak

• Hezur-hausturak

• Itzulera-zirkulazioko arazoak (barizeak) edo arazo linfatikoak

• Zauri larriak

• Benda itsaskorrei alergiak, hipersentiberatasuna edo psoriasi moduko azaleko gaixotasunak.

ZAILTASUN NAGUSIENAK

• LARRUAZALEKOAK: itsaskorren errefusa. Hau ekiditeko, apar moduko aurre-bendajea egitea edo espraia gomendatzen dira.

• NEUROBASKULARRAK: benden okerreko erabilera. Hau saihesteko benda mota bakoitzaren eragina ezagutu behar da eta kuxindurako materiala erabili.

Bendajea egiteko beharrezkoa den materiala

• BABESERAKO KUXINDURAK (Leukotape® Foam edo antzekoak)

• AURREBENDAJEA. Apar edo poliuretanozko benda (Tensoban® edo antzekoak)

• ILEA MOZTEKO MAKINA.

•ESPRAI ITSASKORRA (Nobecutan®, Tensospray® edo antzekoak). Bendajearen eta kuxinduren itsaskortasuna hobetzen dute.

•BENDA ELASTIKOAK. “Crepe” motakoak ekidin, ez baitute nahi dugun eraginkortasuna lortzen.

– Itsaskorrak (Tensoplast®, Elastoplast®)

– Autoitsaskorrak edo kohesiboak (Rapidex®, Co-Plus®)

• BENDA EZ-ELASTIKOAK (tape). Leukotape®, Omnitape® edo antzekoak

• Guraizeak

• TAPE CUTTERRA (benda mozteko)

• BASELINA

• TAPE BOX. Oinaren euskarrirako: oina ohatilatik 20 cm altxatuko du

• Larruazala eta aurretik egin diren benden aztarnak GARBITZEKO LIKIDOA

• KREMA HIDRATATZAILEA

Tira motak

• AINGURATZE MOTAKOA: bendajea mugatzen dute eta estriboen trakzioa jasan. Zirkularrak, itxigabeak, edo erdizirkularrak izaten dira. Bira bakoitzean bendajea bere gain jarri behar bada, % 50ean izango da.

• AKTIBOA, FUNTZIONALA EDO ESTRIBO MOTAKOA: kaltetua dagoen zona finkatzen dute. Normalki lesioa duten egituren noranzkoa jarraitzen dute.

Hauek jartzerakoan, trakzioa arinki egin beharra dago eta bira bakoitzean, bata bestearen gain herenean ezarri.

• FINKATZE MOTAKOA: estriboen ertzak finkatzen dituzte ainguratze motakoengan, bendajearen finkotasunerako erabilgarriak izanik.

• ITXITURAZKOA EDO “ENKOFRATZE” MOTAKOA: bendajearen geruza guztien bateratzea ziurtatzen dute. Partziala edo osoa egin daiteke, tira zirkularrekin edo erdizirkularrekin, etengabea edo tiraz tira, benda elastikoarekin edo ez-elastikoarekin. Bendajeari trinkotasuna ematen diote.

Arazo nagusienak

• BENDAJEA EGITEN DEN BITARTEAN POSIZIO FUNTZIONALA EZ MANTENTZEA. Bendajeak ez du bere funtzioa beteko, eta tirek behar duten tentsioa galduko dute.

• ZIMURRAK. Deserosoak dira eta larruazalean zauriak eta lesioak sor ditzakete.

• ESTRIBOEN TENTSIO FALTA. Tentsiorik ez badute, ez dugu lortuko nahi dugun eragina eta egiten den tentsioa berriz desberdina bada, ez da uniformeki banatuko.

• TENTSIOZKO ITXITURA. Benda elastiko itsaskorra erabiltzen badugu, tentsiorik gabe jarri beharra dago, “benda erortzen den modura”. “Tape”aren kasuan, berriz, itxitura tentsiorik gabea izango da ere bai, odoleztatze egokia eragotzi baitezakete.

• ESTRIBOEKIN AINGURATZEAK GAINDITZEA. Estriboen hasiera edo bukaera, ainguratzeetan izan behar da, tentsioa ahalik eta egokien bana dadin. Azalaren gain egiten bada, arazoak sor daitezke.

BENDAJE FUNTZIONALA EGIN BAINO LEHEN

• Medikuaren diagnostikoa beharrezkoa izango da, lesio mota zehaztuko duena.

• Egingo den bendajea zein motatakoa izango den aztertu behar dugu:

– PREBENTIBOA: norgehiagoka edo txapelketa aurretik egiten dena. Aktibitatea bukatu bezain pronto kendu egin behar da. Teknika gogorra edo nahasia erabiltzen dira.

– SENDATZAILEA: Teknika nahasia edo euskarri modukoa. Halere, 4-5 egunen buruan bendajea berrikusi behar da gehiegizko presiorik egiten ez duen ziurtatzeko, edo tentsiorik galtzen ez duela ikusteko...

• Kaltetua dagoen alderdiaren IKUSKAPENA, hanturak, hematomak, mina nolakoa den, zein aldek babesa behar duten… Ahal den neurrian, beti kalterik gabeko gorputz-adarrarekin konparatu beharra dago.

• FUNTZIONALTASUNA BALORATU.- Zein mugimendu mugatu edo inmobilizatu behar den aztertzeko, edota zein mugimendu berdin utzi behar den ikusteko.

Indarra, egonkortasuna, mugimendu aktiboa, pasiboa eta kontrarresistentzia…

• POSTURA.- Bendajea egiten duenak ahalik eta erosoen egon behar du, pazientearekiko aurrez aurre, aurpegia ikusteko. Orkatilaren kasuan, eserlekuan egongo da bere parean, belaunaren kasuan alde batean kokatua, eta ukondoa, eskumuturra edo hatzen kasuetan pazientea eta bendaje-jartzailea bata bestearen parean eserita.

• GORPUTZ-ADARRAREN POSIZIOA.- Orokorrean, erdi-funtzionalean. Zenbaitzuetan beste postura batzutan ere egiten dira, baina beti kontuan izan beharrekoa minik sortzen ez duten posturak izan behar direla da.

• PULTSUAK ETA ZAURIAK BAIEZTATU

• MATERIALAREN AUKERAKETA

• LARRUAZALAREN PRESTAKETA.- Bendatu beharreko zonaldea ura eta xaboiarekin garbitu, ondoren ondo lehortuaz. Ilea moztu beharrean bagaude, iododun pobidona eman eta Nobecutan® moduko espraia bota.

• KUXINDURA, hezur-ertzak, orbainak eta tarte anatomikoak babesteko.- “Foam”aren laguntzaz egingo da.

• AURRE-BENDAJEA, bendajearen itsaskortasuna eta larruazalaren arteko isolatzailea. Isolamendu hau modu desberdinetan egin daiteke: apar moduko bendaz, geruza fina lortzen duen espraiaz, depilazioaz…

OINARRIZKO BENDAJEAREN EZARPENA

Akutua den fasean bagaude, teknika elastikoari ekingo diogu, benda elastiko itsaskorra edo autoitsaskorra jarriaz. 48-72 ordu pasa badira, hobe teknika nahasia erabiltzea edo elastikorik gabea, benda elastiko itsaskorra eta honen gain “tape” tirak jarriaz.

Benda itsaskor elastikoak zabalera desberdinetakoak izan daitezke: 5 cmkoa esku eta hatzetan erabiltzen da: 7,5 cm-koa orkatilarentzat eta 10 cm-koa belaunarentzat.

Giltzadura batean behar den baino zabalera handiagoa erabiltzen bada, zimurrak sortzen dira bendatzerakoan.

Haurrekin erabiltzen badugu, behar den baina tamaina txikiagoa erabiltzen da.

Bendaje funtzionala egiten denean, behar den guztietan errepikatzea ez dela kaltegarria eta pazientearen erosotasuna bilatu behar dela hartu behar da kontuan.

Estriboak, mugatu edo inmobilizatu nahi dugunaren arabera jartzen ditugu eta azkenik itxitura edo bukaerako lana egiten da, ondorengo 15-20 minuturen buruan behaketa eginez.

Egiaztapena

Lana bukatu ondoren, 15-20 minuturen buruan behaketa egitea komeni da, nahi ditugun mugimenduak egonkor daudela eta beste gainerako mugimenduak, aldiz, ahalik eta askeen daudela ziurtatzeko.

Bendajea kentzea

Teknika malgua edo nahasia erabili bada, 10-15 egunen buruan kenduko da, azalaren egoera eta arriskuko alderdiak ikuskatuaz. Funtzionaltasuna ere baloratu behar dugu eta beharrezkoa balitz beste bendaje bat ipini dezakegu, berdina edo desberdina, beharren arabera.

“Taping”a larruazalean zuzenean egiten bada, ez da 4 ordu baino gehiago luzatu behar, hortik aurrera azaleko kalteak sor baitaitezke.

Guztiz erretiratzen denean, benda bat jartzea komeni da, hobe autoitsaskorra bada, datozen egunetan moldatu dadin.

PAZIENTEARENTZAKO OHARRAK ETA AHOLKUAK

Bendaje funtzionalaren abantaila nagusia, kalterik gabeko funtzioen mantentzea da eta, beraz, eguneroko ekintza normalak neurri handi batean egin ahal izatea.

Lesioa beheko gorputz-adar batean bada, hobe izaten da oinetako laua erabiltzea ibiltzeko.

Ez da ondoezarik sentitu behar. Mina, hantura, bendajearen lasaitzea, erresumina, azkura, etab., eta horrela izanez gero, kontsultatu.

Aipatutakoak azaltzen ez badira, 5-7 egunen buruan azterketara joan.

ORKATILAREN BENDAJEA

Sarrera

Orkatilako zaintiratua izaten da gorputz-adarretako lesio traumatikorik ohikoena. Gehienetan kalte arina suposatzen du, baina batzuetan dagokion garrantzia ematen ez zaiolako, lesioa ez da behar den bezala tratatzen, eta ondorioz lesioaren kronifikazioa eta errepikatzen diren zaintiratuak sortzen dira.

Orkatilak eta oinak talde funtzionala osatzen dute eta beraien ardurak gorputzaren mantentze-lana, propultsioa eta lokomozioan euskarria izatea dira.

Anatomiaren oroitzapena

Tibia/peronea/astragaloa artikulazioari esker makurdura / luzapena mugimenduak lortzen ditugu, lokailuen euste elastikoaz.

Alboko eta kanpoaldeko lokailua: AKL.

• Aurreko faszikulua (1): aurreko peroneo-astragalinoa. Perone hezurraren kanpoko maleoloaren aurreko aldetik astragaloaren leporaino doa.

• Tarteko faszikulua (2): peroneo-kalkaneoa. Kanpoko maleoloaren puntatik kalkaneoaren aurpegiraino doa.

• Atzeko faszikulua (3): atzeko peroneo-astragalinoa. Kanpoko maleoloaren barnealdetik atzeko eta kanpoaldeko astragaloaren tuberkuluraino.

Lesioaren mekanismoa

Alboko eta kanpoaldeko lokailuen zaintiratua batbateko BARO mugimenduak edo orkatilaren inbertsioak sortzen du (oinaren ertzarekin lurra zapalduta eta oinazpia barrualdera izanda). Honek, orkatilako lokailu baten edo hainbaten haustura sor dezake (2. irudia).

Pazienteak, lesioa “orkatilaren bihurdura” gisa adieraziko digu, ibilera oztopatzen dion minarekin. Ubeldura handia ere azaldu dezake edo maleolo gainaldean hantura, “arrautzaren zeinua” izenez ezagutua.

Batzuetan kanpoko maleoloaren azpialdean kokatzen den ekimosi edo odol-isuri arina azaltzen da. Beroa, gorritasuna eta mugiezintasuna ere bai.

Alboko eta barrualdeko lokailua: ABL. 

Lokailu sendoena da, lau lokailu sortaz osatua:

• Aurreko tibio-astragalinoa (1): tibiatik astragaloaren aurre eta goialderaino doana

• Tibio-eskafoideoa (2): tibiatik eskafoidearen erdialderaino doana.

• Tibio-kalkaneoa (3): tibiatik kalkaneoraino doana.

• Atzeko tibio-astragalinoa (4): tibiatik astragaloaren atzealderaino doana.

Lesioaren mekanismoa

Lokailu honen lesioa, pronazio eta ebertsio mugimenduek, edo kanpo-errotazio edo BALGOak sor dezakete. Lesio honen ondorioztatzea, altuera batetik erorita, oinaren ertza jarri eta oin-zola kanpoaldera izanda lortzen da (4. irudia). Askotan, tibiako maleoloaren erpinetik hezurra “ateratzea” ere gerta daiteke. Kasu hauetan hezur-haustura baztertzen duen erradiografia gomendagarria da.

Lesionatutako orkatilaren azterketa klinikoa:

Eskuzko behaketa eta azterketa klinikoa egiteko honako faktoreak hartu behar ditugu kontuan:

• Lesioaren mekanismoa: baro edo balgo moduko traumatismoa izan den (AKLko inbertsioa eta ABLko ebertsioa).

• Mina. Lesioaren unean pazienteak iraupen motzeko min akutua jasango du.

• Karraskada: noizbehinka, karraska entzun izana adierazten du pazienteak, eta “orkatila atera zait” sentipena izaten du.

• Edema, hantura: alboko lokailuaren lesioak berezkoa du hantura hasierako momentutik.

• Hematoma: batzuetan azaltzen den zeinua da, kaltetutako eremuan kokapen zehatzik gabe.

• Puntu mingarriak: lokailuen faszikuluen presioak oinaze puntuala sortzen du, kaltetua dagoen lokailua zein den jakiteko balioko duena.

Horretarako, irudizko lerroa egingo dugu, peroneko maleolotik 5. metatartsianoaren oinalderaino doana. Presio arina egingo dugu aipatutako lerroa-ren goiko herenean. Puntu hau mingarria bada, lesioa aurreko faszikuluan dagoela esan dezakegu.

Mina peroneko maleoloaren azpialdean justu badago, irudikatzen dugun lerroa oraingoan perpendikularki kalkaneorantz izanik, erdiko faszikuluaren lesioa dagoela baieztatu dezakegu.

Mina, peronearen atzealdeko hutsunean eta orpazurda edo Akiles tendoiaren aldamenean kokatzen bada, atzeko faszikuluaren lesioa dago.

Faszikulu bat baino gehiagoren lesioa ohikoa izan daiteke, orkatilaren aldamenean edo bi aldaeetan.

Orkatilako zaintiratuaren sailkapena

Lesionatutako egituren arabera:

• Aurreko lokailuaren zaintiratua

• Lokailu deltoideoaren edo erdiko lokailuaren zaintiratua.

• Sindesmosi tibio-peroneoaren edo atzekoaren zaintiratua.

Larritasunaren arabera:

• I. gradua edo arina: lesio txikia da, egonkortasun galerarik gabe. Pazientea kontsultara sartzen da oina zapalduz,, baina oinazearekin.

• II. gradua edo neurrizkoa: lokailuaren lesio osagabea, egonkortasuna galdu gabe. Pazienteak puntetan zapaltzen ditu oinak.

• III. gradua edo larria: lokailuaren haustura osoa dago eta baita ezegonkortasuna.

Pazienteak ezin du oina lurrean zapaldu.

Orkatilaren zaintiratuaren tratamendua

Honako faktoreak hartu behar dira kontuan:

• Edemarekin edo hanturarekin. Ez da inolako bendajerik jarri behar orkatilan edema dagoen bitartean. Honelakoetan hobe izaten da 3-4 egun itxoitea eta lekuan izotza jartzea. Nahikoa izaten da izotz-poltsa 20 minututan zehar bi ordutik behin jartzea.

• Laguntza gisa, hanturaren kontrako ukendua jar dezakegu eta oinak lurrean zapaltzea ekidin. Oina altxatzea aldaka gainetik egin beharra dago edemaren hobekuntzarako.

• Kasu larriagoetan, mina ekiditeko atzealdeko igeltsuzko ferula jartzen da, deskarga eta minaren aurkakoa. Tratamendu honek irauten duen bitartean oinak ez du inolaz ere lurrean zapaldu behar. Astebete ondoren, oina prest dago behaketa berri bat jasateko eta baita bendaje funtzional inmobilizatzailea egiteko ere.

• Faszia mingarriak hiru baino gehiago badira, tratamendua izan daiteke:

– Deskarga-ferula jarri eta 7 edo 8 egun barru balorazio berria egin

– Erradiografiako azterketarekin, igeltsuzko inmobilizazio osoa. Zenbait kasutan, igeltsuaren ondoren beharrezkoa izaten da bendaje itsaskor funtzionala errefortzu gisa.

ORKATILAREN BENDAJE ITSASKOR FUNTZIONALA

Hemen erakusten den teknika erraza eta praktikoa da, baina beste mota desberdin batzuk ere badaudela hartu behar da kontuan.

Teknika

Pauso batzuk jarraituko ditugu:

• Pazientearen posizioa: Ohatilan etzanda edo erdi-eserita, hanka heren bat aterata eta muskulu bikien gain. Oina 90o-ko posizio funtzionalean egongo da. Gu oinaren parean, eserlekuan eserita jarriko gara, ahal dugun erosoen. (6. irudia)

• Larruazalaren prestaketa: azalak garbi eta lehor egon behar du, zauririk gabe, ez baitago kasu hauetan bendajea jartzerik. Beharrezkoa bada ilea moztuko zaio, honek bendajeak azalarekiko duen itsaskortasunean eragin baitezake.

Garbitu eta ilea moztu ondoren, Iododun Pobidona (Betadine®) geruza bat emango diogu eta ondoren esprai itsaskor geruza fina (Nobekutan®) jartzea komeni izaten da. Azken honek iododun pobidona hobeto finkatzen du eta baita azala itsaskorraz babestu ere.

• Kuxindura: askotan ez da beharrezkoa, honakoetan bai ordea:

– zauri edo orbainetan

– oso argalak diren gorputz-adarretan

– maleolopean lekuko presioa handitzea beharrezkoa denean

– hematomaren hondarrak geratzen direnean

Kuxindura hau, “L” formarekin mozten da barruko maleoloarentzat, 7. irudiak azaltzen duen modura eta, aldiz, “U” formarekin kanpoko maleoloaren  Barruko maleolora iristerakoan trakzioa egiten da oinazpiko norabiderantz (12. irudia). Oinazpitik itzuli egiten da goranzko norabiderantz, bira bakoitzean benda % 50ean gainjarriaz eta trakzio gogorrik egin gabe (13. irudia).

Bendajea gorantz eramaterakoan, libre daukagun eskuarekin azkeneko buelta heltzen dugu eta 20 bat cm askatzen dugu, bendari hurrengo buelta emateko.

Bendari ematen zaion tentsioan, batez ere maleoloetatik Akiles tendoiraino pasatzerakoan, orkatila BALGO biraketa egitera zuzendu behar dugu (AKLarentzat) edo BARO biraketa (ABLarentzat), sortu den lesio motaren arabera.

Orpoa estalita edo estali gabe gera daiteke, norberak bendatzeko duen moduaren arabera.

Oinarrizko bendajea egin ondoren, bendaje ez-elastikoa (“taping”) egin dezakegu, zabalera egokia duen “tape”arekin (3,8 cm).

Aparrezkoak diren pieza hauek 5 mm-ko lodiera dute. Hauek jarri ondoren Nobekutan® geruza berriro eman behar da bendajearen itsaskortasuna aparrezko pieza hauengana bermatzeko.

• Oinarrizko bendajea:

Aipatuko duguna AKL zaintiratuaren bendajea izango da, ohikoena dena gainera. ABLaren kasuan, alderantzizko zentzuan egingo genuke.

Benda elastiko itsaskorra erabiliko dugu.

Oinean zehar biribilkatzen hasiko gara metatartsianoen mailan, AKLarentzat benda kanpoaldetik barrualdera biribilduz. Oinazpitik pasa ondoren eta gorantz itzultzean, trakzioa arinki egingo dugu lesionatuta dagoen lokailuaren norabiderantz. Beharrezkoa bada bira zirkular pare bat egingo ditugu oinaurrean (9. irudia) eta kanpoko maleolora iristerakoan bendaren trakzioa egingo dugu Akiles tendoirantz (10. irudia). Maleolo gaineko zona, bira oso batez biribiltzen da trakzioa egin gabe (11. irudia).

Lehenengo tira “U” formako estriboa izango da, oinarria oinazpian duena eta bi maleoloetatik pasatuko dena. Presio egokia egin behar zaio orkatilaren kanpoaldean itsatsiz. Modu honetan, orkatila balgorantz fortzatuko dugu (alderantziz ABL bada, barorantz). “U” formako estribo hau, bere bi muturretatik zeharkako beste banda batekin indartuko dugu (14. eta 15. irudiak).

Hurrengo tira, kanpoko maleolotik hasten da maleoloarteko lerrotik pasatuz Akiles tendoirantz. Benda oinaren kanpoaldean itsasten da kalkaneoaren gainean eta guregana ekarriz, oinazpitik pasatzen da lehen metatartsianoaren oinalderaino iritsiz (16. eta 17. irudiak).

Berdin egiten da, beste bigarren benda itsaskorra jartzerakoan, barruko maleolotik hasiz eta Akiles tendoitik pasatuaz, 4. metatartsianoaren oinaldera iritsi arte.

Hurrengo tira “U” moduko estriboa da lehenengoa bezala, bi maleoloen artetik igotzen dena, baina ez azken hauen gainean, baizik oinbularrean gurutzatuaz.

Gurutzea astragaloaren gain kokatu behar da polearen marka libre utziaz, oinaren makurdura dortsala eragotzi gabe. Tira honekin lehen estriboa indartzen dugu (19. eta 20. irudiak).

Tira guzti hauek jartzen ditugun bitartean, oinaren posizioari arreta jarri behar diogu eta beharrezkoa bada zuzendu, 90o funtzionalak mantenduaz. Honela, bendajean zimurrak ekidingo ditugu eta orkatilaren posizio egokia lortu ere bai.

Banda guzti hauek finkatu egin behar ditugu material bereko zeharkako tira batzuekin, goitik eta behetik (inoiz ez zirkularrean) (25. irudia).

Ondoren azterketa kliniko berria egin behar zaio oinari, lortutako inmobilizazio gradua zein izan den baieztatzeko. Izan ere, bendajeak lortu nahi dugun inmobilizazioa guztiz betetzen ez badu, badugu banda gehiago jartzeko aukera.

Egin dugun bendajea ondo egongo balitz, pazientea ohatilatik jaiki daiteke eta oinez ibili. EGIN EZIN DEZAKEEN MUGIMENDUA, lesioak sortzen dion minarena da, hots, ebertsioa edo inbertsioa.

• Inmobilizaziorako bendaje partzialak honako abantailak dauzka:

• Kaltetuak ez dauden mugimenduak gordetzen dira

• Errehabilitazio-aukera aurreratzen da

• Egonkortasunean eragiten du

• Osaketaren azkartzea eta hasieratik egunerokotasunarekin jarraitzeko aukera ematen du

Aipatutako teknika, klinikoa edo kirol-mailakoa izan daiteke.

Ondoren, inmobilizaziorako funtsezkoak diren tira batzuk jarriko ditugu. Hiru tira dira, lokailuaren faszia bakoitzaren inmobilizaziorako (aurrekoa, erdikoa eta atzekoa). Hirurak jarri daitezke edo lesioa duen fasziari dagokiona soilik.

Tira hauek kalkaneoaren oinetik irtengo dira. Bata (aurrekoa dena), maleoloaren aurretik pasatuko da aurrekoa den fasziaren gainean, eta hankaren erdialderaino doana. Bestea, justu maleoloaren gainean jarriko dugu, erdiko fasziarekin bat egiten duena. Eta beharrezkoa bada hirugarrena, maleoloaren atzealdetik pasatzen dena jarriko da.

Informazioa pazientearentzat

Bendaje hau orkatilako I. edo II. graduko zaintiratua inmobilizatzeko jartzen da. Jarduera ia normala baimentzen du eta osaketa 14-21 egunen buruan izango da.

• Nahi dugun eraginkortasuna lortzeko beharrezkoa izango da:

• Orkatilak edema edo hanturarik ez izatea.

• Bainu beroak ez dira komenigarriak.

• Oinez berriro hastea behin bendajea jarri ondoren egingo da, nahiz eta hasieran min arina sentitu.

• Bendaje honek eguneroko bizitza baimentzen du.

• Jarri eta 5-7 egun barru berrikuspena egingo zaio.

• Inmobilizazio partzialeko bendajea kendu ondoren, egun batzuetan zehar eraman beharko duen benda autoitsaskorra jarriko zaio.

Kirolean gomendatutako bendaje ez-elastikoa

Goian aipatutako bendaje ez-elastikoa bendaje elastikoaren gainean jartzeko teknika nahasiaren moduan, teknika gogorraren moduan ere erabil dezakegu.

Hala ere, beste modu erraz eta praktiko bat adieraziko dugu. Kuxindura materiala, aurre-bendajea eta 3,8 cm-ko “tape”a behar da.

Oina, 90Oko posizio funtzionalean egongo da.

Kuxindura jartzen da eta ondoren aurre-bendajea (ez da derrigorrezkoa)

Hankaren erdiko aldean, ainguratze-tira pare bat jartzen dira eta beste bat beheko aldean metatartsianoen mailan (26. irudia).

Jarraian, estriboekin hasiko gara. (Aipatuko duguna AKL zaintiratuaren inmobilizazioa izango da; ABLaren kasuan, alderantzizko zentzuan egingo genuke).

Lehenengo tira “U” formarekin goiko ainguratze-tiretan jartzen da, hankaren barruko aldean eta oinazpirantz eramaten da barruko maleoloaren gainetik pasatzen delarik.

Oinazpia pasa ondoren gorantz eramaten da trakzioa eginaz.

Kanpoko maleoloaren gainetik pasatzen da eta goiko ainguratze-bandetan itsasten da.

Hurrengo banda, zeharkako planoan jarri behar da. Beheko ainguratzeko barruko aldean hasten da eta orpoaren atzetik pasatuz, kanpoko aldera doa trakzioa eginaz eta beheko ainguratzeko kanpoko aldean itsasten da.

Mota bakoitzeko bizpahiru tira jartzen dira.

Hurrengo estriboak egonkortasuna emateko dira. Bata kanpoko maleoloan itsasten da eta metatartsianoen gainetik pasatuz, Akiles tendoiari buelta ematen diogu eta oinazpikorantz eramaten dugu. Momentu honetan trakzioa egingo dugu. Gora eramango dugu hankaren aurreko aldean bukatzen dugularik.

Hurrengo bandarekin beste horrenbeste egingo dugu, baina oraingo honetan barrualdeko maleoloan hasita.

Jarraian estriboak finkatzen dituzten tirak jarriko ditugu eta bendajea ixteari ekingo diogu, nahiz eta azken pauso hau beharrezkoa ez izan. Egiten baldin badugu, banda zirkularrik erabili gabe.

Bendaje mota hau kirolerako erabiliko dugu eta beraz, ariketa amaitzean kendu beharrekoa da, haren lekuan lehen ikusi duguna bezalako bendaje elastikoa jarriz (beharrezkoa baldin bada).