10. Osasun Jardunaldiak: Osasuna denontzat 2000. urtean
HIPERTENTSIOA PROGRAMAREN AZTERKETA TXANTREAKO OINARRIZKO OSASUN LAGUNTZAN
Egileak: M.J. BIURRUN RODRÍGUEZ, M.L. BARANDIARÁN BENGOETXEA, F. CALLE IRASTORZA, M. GONZÁLEZ VILLAR, J.J. JURÍO BURGUI, M.N. MADOZ ZUBILLAGA
Txantreako Osasun Etxea. Osasunbidea. Iruñea
Sarrera
SARRERA
Hipertentsioa oso maiz ikusten dugun patologia bat da. Dakigunez populazioaren %30-50 hipertentsoa da. Osasun Oinarrizko Laguntzan, kontsulten %7 arrazoi horregatik izaten dira. Jakina da, bestetik, gaixotasun kardiobaskularrengatiko heriotza-tasa jaitsi egiten dela hipertentsioa kontrolatzen denean.
Helburuak
HELBURUAK
• Batetik, Txantreako Osasun Etxeko kontsultetara etortzen diren hipertentsoen kontrola aztertu nahi genuen, VI-JNCaren (Sixth Joint National Commitee) kontrol-mailaren sailkapenaren arabera.
• Bestetik, Botiken Aurrekontua gero eta handiagoa izanik, hipertentsoen arretarako botiken gastua eta kontrola parekatu nahi genituen.
Metodoak
MATERIALA ETA METODOAK
Helburu horiek lortzeko, Txantreako Osasun Etxearen erregistro informatikoan begiratu genuen eta bilatu genituen 3514 hipertentsoen izenen zerrenda atera genuen.
Laginketa sistematiko bat egin genuen, eta 296 hipertentsoko lagin adierazgarri bat lortu genuen.
Hipertentso bakoitzaren txosten klinikoa begiratu eta zeharkako azterketa deskriptibo bat egin genuen, 1999ko lehen sei hilabeteetan egindako kontsultak begiratuz.
JNCaren arabera sailkatzeko zenbait datu begiratu genituen: sexua, adina, erretzailea zen, menopausikoa zen, diabetea, hiperkolesterolemia, edo gaixotasun kardiobaskularren bat zuen.
Tentsioaren azken hiru neurketen batez bestekoa kalkulatu eta JNCk proposatutako kontrol neurriak onartu ziren, hots:
• EGOKIA: TA <40/90 (Diabetikoengan, berriz, TA <130/85).
• ONARGARRIA: TA <160/95 A edo B taldeak bereizten dira:
• A - beste arrisku faktorerik ez dagoenean.
• B - arrisku faktoreak bat edo gehiago direnean, diabetea izan ezik.
• DESEGOKIA: Aurreko bi baldintza horiek betetzen ez direnean.
Emaitzak
EMAITZAK
Orain gaixoen mailaketa aurkeztuko dugu, JNCaren arrisku taldeen arabera:
• A - (beste arrisku faktorerik ez dagoenean) - Hipertentsoen %2,3 da.
• B - (arrisku faktoreak bat edo gehiago direnean, diabetea izan ezik)Hipertentsoen %48,7 da.
• C - (diabetea edo gaixotasun kardiobaskularren bat duenean) - Hipertentsoen %49 da.
Orain aztertu nahi duguna hauxe da: nolako kontrol maila duten A, B edo C arrisku taldeen barrenean:
A - Egokia - %0, Onargarria - %0,3, Desegokia - %2.
B – Egokia - , Onargarria - %6, Desegokia - %28,7.
C - Egokia - , Onargarria - %0, Desegokia - %38
Taula honetan aipatzen dugunez, arrisku maila handiagoa denean gero eta kontrol txarragoa ikusi dugu. Baina kontuan hartu behar dugu alde batetik C taldekoei eskatzen zaizkien tentsio-zifrak txikiagoak izan behar dutela eta, bestetik, botika gehien hartzen dutenak direla eta zailago egiten zaigula gero eta botika gehiago ematea, beharretan baldin badaude ere.
Bestalde, gastua aztertzerakoan, ondoko hau ikusi dugu:
Biltzen badugu, edo onartzen badugu kontrolpean daudenen artean kontrol egokia eta onargarria dutenak direla, emaitza hauek atera dira:
• A Taldea: Kontrolpekoak - gastuaren %0,2
Kontrol gabekoak - gastuaren %1.7
• B Taldea: Kontrolpekoak - gastuaren %20,8
Kontrol gabekoak - gastuaren %20
• C Taldea: Kontrolpekoak - gastuaren %9,6
Kontrol gabekoak - gastuaren %48
Taulan ikusten denaren arabera, gastuaren portzentaia handiena kontrol desegokia edo kontrolatu gabe daudenekin egiten ari da, eta iruditzen zaigu hori guztiz normala dela, batez ere pentsatzen badugu arrisku handiagoa dutela; baina gero eta botika gehiago eta garestiago erabiltzen baditugu ere, haien kontrol mailak ez du hobera egiten.
Ondorioak
ONDORIOAK
Beraz, azterketa honetan agertzen da hipertentsoen %31,3 kontrolatuak daudela, baina nahiz eta emaitzak eskasak izan, bibliografian ageri direnen antzekoak dirá; OMEk erraten baitu, bestetik, hipertentsoen %70ek ez duela tentsioa kontrolatua.
Horregatik guztiagatik, barneratu beharko dugu, gure eguneroko lanean, hipertentsioaren kontrolean gehiago sakondu behar dugula, bai haien bizitza-ohiturak aldatzen lagunduz bai botika gehiago erabiliz, botiken aurrekontua igo behar boda ere.