5.17. Joera adierazlearen propietateak egiaztatzearen garrantzia
Egileak: Lorea Martinez Indart, Arantza Urkaregi Etxepare, Jose Ignacio Pijoan Zubizarreta
Osakidetza. Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea. Epidemiologia Klinikoko Unitatea; EHU-Bilbo. Matematika Aplikatua eta Estatistika Saila.
Sarrera
Joera adierazlea (propensity score) medikuntzan gero eta gehiago erabiltzen den estatistika teknika da. Beraren abantailak argiak dira baldin eta oreka adierazlea izateko baldintzak betetzen badira. Lan bibliografikoaren ondorioz ikusi dugu beti ez direla egiaztatzen joera adierazleak bete behar dituen baldintzak.
Helburuak
Joera adierazlearen baldintzak egiaztatu beharra azpimarratzea eta horretarako baliabideak azaltzea. Zehazkiago, joera adierazlearen oreka eta euskarri komuna aukeratu behar dira.
Metodoak
Joera adierazlearen oreka egiaztatzeko, joera adierazle hori zatitu behar da. Tarteak egiteko bi era daude: luzera berdineko 5 tarte edo kintilak. Zati horietan artatuak eta ez artatuak orekatuta daudela ikusi behar da eta joera adierazlean sartutako aldagaien oreka ere begiratu behar da.
Ondorioak era egokian interpretatzeko beharrezkoa da euskarri komuna aukeratzea, hau da, joera adierazlearen eremu osoan artatuak eta ez artatuak egongo direla bermatzea. Euskarri komun hau modu desberdinetan era daiteke. Ohikoena artatuen joera adierazleen artean minimoa baino baxuagoa duten gaixo ez artatuak kentzea da. Bestetik, ez artatuen joera adierazleen artean maximoa baino balio altuagoa duten artatutako gaixoak kendu behar dira.
Emaitzak
Datu fitxategi bat erabiliko dugu oreka egiaztatzeko prozedura erakusteko eta euskarri komunik ez badago, agertzen diren arazoak azaltzeko. Aldi berean, beste datu fitxategi bat erabiliko dugu hurrengoa ikusteko: berez joera adierazlearen oreka beti ez dela betetzen eta, batzuetan, ezinezkoa dela joera adierazle egokia topatzea.
Ondorioak
Baldintza horiek ez badira egiaztatzen ezin da joera adierazlea erabili beste teknika estatistikoen barruan, nahasketa kendu dugula suposatuz. Egoera horretan posiblea da lortutako ondorioak okerrak izatea, hain zuzen, baldintzak betetzen ez direlako.